Uçak Pistleri

Arkadaşlar Merhaba;

Bugün bence havacılığın en önemli konularından birisi olduğunu düşündüğüm "Pistler" hakkındaki yazımı paylaşmak istedim.

Belki sizin için basit gelebilir ama detaylara indiğimiz zaman, aslında en çok dikkat etmemiz gereken hususlardan birisi olduğunu anlayacağız.

Öncelikle şunla başlayalım. Uçak Pisti nedir? Ne işe yarar ? diye kendimize soralım. Bu sorulara basit bir şekilde, uçakların iniş ve kalkışlarını gerçekleştirdiği yollara veya alanlara verilen isimdir. Bu pistler bizim arabalarımızı sürdüğümüz yollar gibi değildir. Bunun yerine çok daha fazla güçlendirilmiş beton zeminler veya özel asfalt kullanılarak yapılırlar. Bunun sebebi ise bir uçağın ağırlığının, onlarca arabaya eşit olmasındandır.

Pistler ile ilgili bir diğer husus ise pistin uzunluğu ve genişliğidir. Pistler tasarlanırken, mühendisler benim canım şu kadar uzunlukta ve şu kadar genişlikte bir pist yapmak istiyor diyemezler. Çünkü pistlerin uzunluğunu etkileyecek belli başlı hususlar vardır. Bu hususlar;

1.  Hizmet verecek uçakların tipleri

Şimdi örnek verecek olursak çok fazla yolcuğu olmayan ve nüfusu az olan bir yere havalimanı yapalım. Öncelikle potansiyel yolcu az olacağı için havayolu şirketleri büyük uçaklar (B777, A330) yerine küçük uçaklar (B736,A319) gönderecektir. Bu uçaklar daha küçük pistlerde duruş ve kalkış yapabilen uçaklardır. Bunun için çok fazla uzun bir pist yapmaya gerek yoktur. Ancak şehir gelişmekte olan ve ileride potansiyel yolcusu artabilecek bir şehir ise pisti orta uzunluk da bir pist olarak tasarlanabilir.

      2.   Yüzey Rüzgarları ve Sıcaklıklar

Etki eden bir diğer konu ise rüzgarlar ve sıcaklıktır. Pistin bulunacağı bir ortamda eğer rüzgarlar çok fazla ise pilotlar iniş için daha uzun bir piste ihtiyaç duyabilirler. Bunun için bir "B737" normalde kısa bir piste durabilse dahi rüzgarlı bir havada uzun bir piste ihtiyaç duyacaktır. Sıcaklığı ise en basit örneğiyle şöyle  açıklayalım. Biliyoruz ki donma sıcaklığımız 0 derecedir. Havalimanındaki sıcaklık 0'ın altına düştüğü durumlarda piste bir donma meydana gelebilir. Bununla beraber uçak piste teker koyduğu anda sürtünme azalacağı için duruş için daha uzun bir piste ihtiyaç duyulabilir.

       3.  Eğim ve Yüzey Durumu

Havalimanının bulunduğu ortamda pistin eğimi fazla olabilir ve yüzey engebeli olabilir. Örnek verecek olursak, Fransa Alp'lerinde ki "Courchevel" havalimanının pisti bulunduğu konum nedeniyle oldukça engebeli ve eğim pistin belli yerlerinde farklıdır.

Evet arkadaşlar pistler tasarlanırken bunlar dikkate alınarak tasarlanırlar. Peki uçaklar her piste iniş yapabilirler mi? Ne yazık ki hayır arkadaşlar. Her uçak her piste inemez. Uçaklarında inmesi için belli başlı kriterleri vardır. Bunlardan bazıları;

1. Bulunduğu ağırlık kategorisi
2.Kanat Açıklığı
3. Tekerlek Açıklığı
4.Kalkış Ağırlı ve
5. İniş Ağrlığıdır.

Şimdi Öncelikle uçakların iniş ağırlık kategorilerini verelim. Bu kategori uçakların stall hızlarının 1.3 ile çarpımıyla elde edilmiştir.

CAT A: 91 kt'den az.
CAT B: 91-121 kt. arası
CAT C: 121-141 kt. arası
CAT D: 141-166 kt. arası
CAT E: 166 kt. ve üzeri

Şimdi diğer kategorilere de aşağıdaki tabloda bakalım.

Yukarıdaki tabloda uçakların kanat açılığı ve dış teker açıklığına göre girdikleri kategoriler verilmiştir.  Şimdi ise son olarak bazı uçakların

1 : Kategori
2 : Gerekli Pist Uzunluğu
3: Kanat Açıklığı
4: Teker Açıklığı

                                                                                   1.        2.           3.           4.

Arkadaşlarım konum burada bitmiştir. Umarım yararlı olmuştur.