Neden Uçak Düşer

NEDEN UÇAK DÜŞER?

Günümüzde eminim ki bir çoğumuz uçağa binmemişizdir. Bunun sebebi sorulduğunda ; ya uçak biletleri çok pahalı ya da “Bizim memlekette havalimanı yok” gibi cevaplar almışızdır. Fakat herkesin içinde sakladığı bir sebep de aslında uçağın düşmesi ve ya da yükseklik korkumuzdur. Ama gerçekten de uçaklara güvenmemek de doğru mu yapıyoruz ?. Madem Güvenmemiz gerekiyor o zaman neden uçaklar kaza yapıyor ve bu kazalar da yüzlerce insan ölüyor? Hadi !  Şimdi bu sorulara bir göz atalım.

                Bugüne kadar dünya üzerinde binlerce uçak kazası ve milyarlarca tehlikeli anlar yaşanmıştır. Aslında bunların hepsi önlene bilecek kazalardır fakat insan oğlunun yapısı gereği bir olay yaşanmadan önlem alınmaz. Bu kazalar ile beraber de uçaklarda yeni önlemler alınmıştır. Şimdi uçak kazalarına sebep olan olayları inceleyelim.

1.       Pilot Hataları

Pilot hataları aslında ikiye ayrılır. Bunlar kasıtlı hatalar ve istemsiz hatalardır. Bazı pilotlar bilinçli olarak bir uçağı düşürmek isteyebilir ve bunun sonucunda yüzlerce insan ölebilir. Buna örnek verecek olursak geçtiğimiz yıllarda yaşanan ve bir çok insanın ölümüne sebep olan Germanwing Havayollarını örnek verebiliriz. Bu olayda yardımcı pilot uçağı kasıtlı olarak düşürmüştür. Bunun sebebi de yardımcı pilotun psikolojik sorunları gösterilmiştir. Bu olaydan sonra bir çok havayolu şirketi artık pilotlarını belli aralıklarla psikolojik kontrolden geçirmeye başlamıştır.

Bazı pilotlar ise uçaklarda istemsiz olarak bazı hatalar yaparlar. Bu bazı durumlarda durumlar da ölümcül olabilirken bazı durumlarda ise basit veya ağır bir şekilde atlatılabiliyor. Airbus şirketinin A320 uçağının tanıtımında yaşanan kazaya bunu örnek verebiliriz. Bu kazada henüz yeni piyasaya sürülmüş bir A320 uçağının tanıtımı için yapılacak uçuşta pilot uçağa yeterince hakim olamadığı için gösteri sırasında ormanlık alana bir dalış gerçekleştirmiştir. Bu kazada 136 yolcu yaralanmış veya hayatını yitirmiştir.

2.       Meteorolojik Faktörler

Hava olayları da bazı zamanlarda uçakların düşmesine sebep olur. Bu olaylar da kimi zaman pilot uçağı kurtarabilecek olabilir veya da hiç böyle bir şansı olmayabilir. Hava olaylarına örnek verecek olursak; Son alçalma yani piste inişin son anında önceki uçağa bağlı olarak çıkacak olan bir vortex ile uçak tutunma kaybı yaşayabilir ve çakılabilir. Böyle bir şey yaşanmaması için Hava Trafik Kontrolleri uçakları belli mesafeler ile indirir ve bu durumun önüne geçilir.  Bunun dışında kışın çok soğuk havalar da uçakların kanatlarında buzlar olabilir ve bu da kalkışta sürtünmeyi artıracağından dolayı uçağın yükselmesini engelleyip düşmesini sağlayabilir. Kanada’da yaşanan Fokker50 tipi bir uçak bu sebeple düşmüştür. Bu düşmenin ardından uçaklara kışın kalkmadan önce de-icing denilen bir sıvı püskürtülür ve bu sıvı ile uçağın kanadındaki buzlar eritilir ve 3 saate kadar yeniden buzlanması engellenir. Bu aklınızda şöyle bir soru bırakabilir; “Ya havada iken kanatlarda buz olursa ?”. Evet böyle bir soru sormakta çok haklısınız ama bununda bir çözümü vardır. Bunun içinde uçak kalktıktan sonra kanatlarda bulunan, buzlanma önleyici ısıtıcılar çalıştırılır ve donma yaşanmasının önüne geçilir.

3.       Teknik Problemler

Bu sorunlar aslında çok az yaşanan sorunlardır. Çünkü bir uçak kalkmadan önce defalarca kontrolden geçirilir. Ama bu aşamada gözden kaçırılan bir sorun büyük bir facia doğurabilir. Bunun için teknik işlemler de çok sıkı tedbirler alınmıştır. Japan Airlines’ın tarihinde yapmış olduğu bir kaza da, B747 tipi uçak bir düşmüştür. Bunun sebebi de teknik kontroller de uçağın kuyruk kısmında metal yorgunluğu oluşmuş, vidalardan bazıları eksik takılmış ve bundan dolayı kuyruk kısmında patlama meydana gelip uçak dağa çakılmıştır. Bu kazadan sonra teknik konular da çok sıkı tedbirler alınmış ve basit tehlikeler dışında çok az kaza yaşanmıştır.

4.       Diğer Koşullar

Aslında diğer 3 madde dışındaki her şey buraya dahildir. Kuş çarpmaları, uçak kaçırılmaları, bombalı saldırılar vs. Bu gibi olaylar da çoğu zaman bir kaza yaşanmaz ama bomba patlamaları gibi ağır sebepler ile uçaklar düşebilir.  Fakat kuş çarpması, uçak kaçırılması gibi olaylarda pilot uçağı kolaylık ile indirebilir. Bu koşullara örnek olarak La Guardia havalimanından kalkan Amerikan Havayolları’na ait bir uçak kuş çarpması sonucu iki motorunu da kaybetmiş ve Hudson Nehrine mucizevi bir iniş yapmıştır. Bu olayda hiç kimse ölmemiş ve pilotlar ödüllendirilmiştir. 

Tarih boyunca bir çok uçak kazası yaşanmış ve binlerce insan ölmüş olabilir. Şunu unutmamamız gerekir ki bu rakam Araba veya tren rakamlarına oranla çok azdır. Bunun için günümüzde en güvenli ulaşım aracının uçaklar olduğunu rahatlık ile söyleyebiliriz. Şunu unutmayalım ki uçak seyahati yürüyen merdivenlerden bile daha güvenlidir.

                                                                                                                             Onur Can KARAMAN

                                                                                                                             Gazi Üniversitesi

                                                                                                                             Bilgisayar Öğretmenliği